Wewnętrzna matka

„Wierzę, że najważniejszym zadaniem każdego człowieka jest nauczyć się kochać samego siebie, bez względu na wszystko.”
– Virginia Satir, pionierka terapii rodzin, często poruszała temat samowartościowania, opieki emocjonalnej i uzdrawiającej roli relacji.

Kim jest wewnętrzna matka? Psychologiczne spojrzenie na źródło troski, opieki i samowspółczucia

Dzień Matki to szczególna okazja, w której myśli wielu z nas biegną ku własnej mamie – tej, która była lub wciąż jest obecna fizycznie, emocjonalnie, duchowo. W relacji z matką często znajdują się nasze najwcześniejsze doświadczenia miłości, więzi, opieki, ale i zranień, frustracji czy braku. To również dobry moment, by przyjrzeć się pojęciu, które w psychologii ma głębokie znaczenie: wewnętrznej matce – symbolicznej postaci, którą każdy i każda z nas nosi w sobie przez całe życie.

wewnętrzna matka

Wewnętrzna matka to część naszej psychiki, która rozwija się na bazie doświadczeń relacji z rzeczywistą matką lub inną osobą opiekuńczą. To wewnętrzny głos, który potrafi nas ukochać, ukoić, otulić, ale też zadbać o granice, potrzeby i zdrowe decyzje. Pojęcie to wywodzi się z psychologii głębi i psychoterapii humanistycznej. W teorii obiektów wewnętrznych (np. w ujęciu Melanie Klein czy Donalda Winnicotta), dziecko internalizuje postacie znaczących dorosłych – tworzy w sobie obrazy matki (i innych opiekunów), które później stają się częścią wewnętrznego świata. Te obrazy wpływają na to, jak traktujemy siebie i innych przez całe życie.

Jeśli relacja z matką była bezpieczna, dostrojona, wystarczająco dobra – wewnętrzna matka może być źródłem wspierającego dialogu wewnętrznego. Jeśli natomiast relacja ta była trudna, pełna chaosu, odrzucenia lub nadmiaru – wewnętrzna matka może przybierać formę krytyczną, wymagającą lub nieobecną.

Chcesz odbudować relację z samym sobą?
Psychoterapia może pomóc Ci odnaleźć w sobie głos troski i łagodności

Jak rozpoznać głos wewnętrznej matki?

Głos wewnętrznej matki usłyszymy najczęściej wtedy, gdy jesteśmy w trudnych sytuacjach – zmęczeni, zranieni, zagubieni. To wtedy pojawia się pytanie: czy potrafię być dla siebie dobra/dobry? Czy mówię do siebie:

„Zatrzymaj się, to za dużo – masz prawo odpocząć”
„To było dla ciebie trudne – nie musisz się z tym zmagać sama”
„Zrobiłeś wszystko, co mogłeś – to wystarczy”

A może wręcz przeciwnie – słyszę:

„Weź się w garść, inni mają gorzej”
„Nie masz prawa się skarżyć”
„Zawiodłaś, znowu nie dałaś rady”

To właśnie wewnętrzny dialog – w dużej mierze kształtowany przez jakość relacji z matką lub osobą, która ją symbolizowała w dzieciństwie. W dorosłości staje się on tym, co może nas albo leczyć, albo ranić.

Czy każdy ma wewnętrzną matkę?

Tak, choć nie każdy ma do niej łatwy dostęp. Dla wielu osób, które dorastały w warunkach braku, przemocy emocjonalnej, obojętności lub nadmiernej kontroli, głos wewnętrznej matki bywa nieobecny lub zniekształcony. Ale dobra wiadomość jest taka: wewnętrzną matkę można zbudować. Proces psychoterapii, relacje korektywne (np. z terapeutą, partnerem, przyjacielem), rozwój samoświadomości – wszystko to może pomóc stworzyć wewnętrzną przestrzeń troski i czułości. Można uczyć się mówić do siebie nowym głosem – takim, który daje wsparcie, ale nie unieważnia, który zachęca, ale nie ocenia.

Dlaczego wewnętrzna matka jest ważna?

Wewnętrzna matka to fundament samowspółczucia – postawy, która okazuje się kluczowa w budowaniu dobrostanu psychicznego, szczególnie w świecie pełnym presji, ocen i nadmiaru. Jest ważna, ponieważ to ona pozwala nam:

Zadbać o siebie, zamiast wciąż zaspokajać potrzeby innych kosztem własnych.
Rozpoznawać emocje i traktować je jako ważne informacje, a nie przeszkody.
Zatrzymać się i odpocząć, bez poczucia winy.
Zbudować zdrowe granice, bo matka – dobra matka – uczy, że troska to także umiejętność mówienia „nie”.

Jak wzmacniać kontakt z wewnętrzną matką?

Oto kilka kroków, które mogą wspierać ten proces:

Zatrzymaj się i zapytaj siebie: Czego teraz potrzebuję? Jak bym zareagowała, gdyby ktoś bliski czuł się tak jak ja?
Obserwuj swój wewnętrzny dialog: Czy jest wspierający? A może oparty na krytyce i surowych wymaganiach?
Przywołuj wspomnienia opieki: Jeśli nie z relacji z matką – to może z innej osoby, książki, filmu, wyobrażonego opiekuna. Czułość można odtworzyć, nawet jeśli nie była nam dana.
Rozważ terapię – jeśli czujesz, że trudno ci być dla siebie łagodną/łagodnym, że nosisz w sobie tylko głos krytyka – psychoterapia może pomóc odbudować kontakt z częścią siebie, która potrafi się zaopiekować.

Na zakończenie – Dzień Matki w nowym świetle

Dzień Matki to nie tylko hołd dla matek biologicznych. To także symboliczne przypomnienie, że każdy z nas może być dla siebie matką – opiekunką, która słucha, akceptuje, rozumie i wspiera. Jeśli Twoja droga do tej części siebie jest kręta – to nic dziwnego. Ale warto ją podjąć. Dla siebie. Dla relacji z innymi. Dla wewnętrznego spokoju.

CENTRUM ZMIAN - Piaseczno